Compliance trends 2017

Aan het begin van 2017 kijken we naar de belangrijkste trends en ontwikkelingen in de naleving (compliance) van regelgeving dit jaar.

Beneficial ownership

Beneficial ownership (economisch eigendom) blijft een belangrijk onderwerp in ondernemingstransparantie in 2017. Intergouvernementele organisaties zullen meer druk uitoefenen op landen om de beschikbaarheid van informatie over beneficial ownership te verbeteren. De Financial Action Task Force (FATF) blijft toezicht houden op en rapporteren over in hoeverre landen hun regels naleven met betrekking tot beneficial ownership. De FATF is voornemens in 2017 gesprekken te houden over haar beoordeling van landen zoals Portugal, Panama, Ierland en Nigeria. Tijdens de G20-top in Hamburg op 7-8 juli 2017 zal ook verslag worden uitgebracht over de vooruitgang die landen hebben geboekt inzake beneficial ownership.

Landen nemen al maatregelen naar aanleiding van de toenemende druk. Zo concludeerde de FATF in haar rapport van september 2016 over Singapore, dat de maatregelen onvoldoende waren van het land om tijdige informatie over beneficial owners te leveren. Naar aanleiding daarvan kwam het Singaporese ministerie van Financiën eind 2016 met een voorstel voor aanpassingen "om te waarborgen dat het niveau van transparantie in Singapore in lijn is met de internationale normen".

Het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Nigeria, Afghanistan en Nederland hebben tijdens de anticorruptietop in Londen in mei 2016 toegezegd registers van beneficial ownership op te zetten. Elk land in de Europese Economische Ruimte (EER) is in het kader van de Vierde Anti-witwasrichtlijn verplicht voor juni 2017 een register van beneficial ownership voor vennootschappen in te voeren. Het Amerikaanse transparantie-initiatief voor de grondstofwinningsindustrie (Extractive Industries Transparency Initiative) heeft een 'roadmap' gepubliceerd waarin wordt gepleit voor onderzoek naar de "belemmerende en bevorderende voorwaarden voor openbaarmaking van informatie inzake beneficial ownership volgens Amerikaans recht" in 2017.

Blijvende focus op transparantie in de toeleveringsketen

In 2017 krijgen ondernemingen te maken met intensiever toezicht op hun toeleveringsketens om te waarborgen dat ze niet betrokken zijn bij onethische inkooppraktijken, moderne slavernij of mensenhandel. In het Verenigd Koninkrijk verplicht de 2015 Modern Slavery Act ondernemingen met een jaaromzet van GBP 36 miljoen of meer om een verklaring te overleggen waaruit blijkt dat hun toeleveringsketen vrij is van moderne slavernij. Deze wet heeft wereldwijd impact, omdat hij geldt voor elke vennootschap die een dochteronderneming in het Verenigd Koninkrijk heeft.

Momenteel worden nog geen bestraffende sancties opgelegd bij niet-naleving van deze verplichting, maar eind 2016 zei Kevin Hyland, de onafhankelijke anti-slavernij-commissaris, dat dergelijke sancties niet uitgesloten zijn in de toekomst.

Toename van internationale regelgevende normen en handhaving

2016 was opnieuw een recordjaar als het gaat om optreden tegen omkoping, er waren verschillende spraakmakende handhavingsacties in de strijd tegen omkoping, witwassen en sanctieovertredingen. Alleen al handhaving van de Amerikaanse Foreign and Corrupt Practices Act (FCPA) leidde ertoe dat 26 ondernemingen in totaal een bedrag van USD 2,48 miljard aan schikkingen en boetes moesten betalen in 2016.

De strijd tegen financiële criminaliteit, corruptie en sanctieovertreding wordt onverminderd voortgezet in 2017. Dit blijft een prioriteit in een tijd van aangescherpt toezicht. Overheidsinstellingen en -organen zullen informatie blijven delen en elkaar juridisch bijstaan.

Enkele belangrijke wetgevende gevolgen:

• In april komt een einde aan de proefregeling van het Amerikaanse Department of Justice (DOJ) om ondernemingen aan te moedigen overtredingen van de FCPA zelf te melden en zal het DOJ besluiten of het initiatief wordt verlengd of aangepast.
• Australië overweegt ook om wetgeving te introduceren die handhavingsinstanties de mogelijkheid biedt om Deferred Prosecution Agreements aan te gaan met ondernemingen die zelf melding maken van financiële criminaliteit.
• In juni treedt de Vierde Anti-witwasrichtlijn van de Europese Unie in werking. Deze richtlijn verplicht EU-landen om te voldoen aan strengere normen ter bestrijding van witwassen en terrorismefinanciering.
• Vorig jaar werd in Frankrijk de wet Sapin II aangenomen, wat betekent dat er een bureau voor corruptiebestrijding wordt opgericht, dat klokkenluiders beter worden beschermd en dat ondernemingen de mogelijkheid krijgen om schikkingen te treffen.

Naast nieuwe wetgeving hebben ondernemingen de mogelijkheid om de nieuwe internationale standaard, gericht op het bepalen van best practices voor beheersing van corruptie- en omkopingsrisico's, te implementeren. De Anti-Bribery Management Systems Standard, ISO 37001, werd in oktober 2016 geïntroduceerd. Certificering zal ondernemingen helpen om hun klanten, zakenrelaties en potentiële investeerders ervan te overtuigen dat ze redelijke stappen ondernemen om omkoping te voorkomen.

In 2017 worden ook aanvullende sanctieaanpassingen verwacht, mede gevoed door politieke veranderingen in een aantal landen, waaronder de VS.

Technologie blijft het complianceproces efficiënter maken

Het tempo van technologische ontwikkelingen zal hoger zijn in 2017, wat ondernemingen nog meer kansen biedt voor efficiëntieverbetering in hun due diligence- en monitoringproces door automatisering. De ontwikkeling van blockchain-technologie voor het uitvoeren van compliancetaken blijft doorgaan. Blockchain stelt ondernemingen in staat om een veilig netwerk te bieden tussen derde partijen, om transparante en veilige transacties en automatische documentcreatie mogelijk te maken.

Maar uit een onderzoek van Oxford University naar toekomstige werkgelegenheid blijkt dat zelfs met geavanceerde geautomatiseerde compliancesystemen de kans klein is dat de functie van compliance officer geautomatiseerd zal worden binnen de komende 20 jaar.