De relatie tussen sociaal onrecht - en degenen die er een oogje bij dichtknijpen- is door de eeuwen heen door grote geesten erkend. "Zwijgen is toestemmen," zei Plato 24 eeuwen geleden. "Hij die het kwaad niet straft, laat toe dat het geschiedt", zei Leonardo Da Vinci 19 eeuwen later.
In relatief moderne tijden sprak onder de mensen die gelijksoortige opmerkingen maakten ook Albert Einstein: "De wereld is een gevaarlijke plaats, niet vanwege degenen die het kwade doen, maar vanwege degenen die ernaar kijken en niets doen." En Desmond Tutu: "Als je neutraal bent in situaties van onrecht, dan heb je de kant van de onderdrukker gekozen.'
Het is duidelijk dat de strijd voor sociale rechtvaardigheid nooit eindigt. Maar het is veranderd. Het is nu een wereldwijd probleem, vervlochten met internationale handel, de wereldeconomie en de verplaatsing van grote aantallen mensen over de hele wereld. De Werelddag van sociale rechtvaardigheid van de Verenigde Naties, neemt dit verschijnsel al waar sinds de oprichting van de dag in 2009. Het thema van dit jaar is Workers on the Move: The Quest for Social Justice.
"Sociale rechtvaardigheid is een onderliggend principe voor landen om vreedzaam en welvarend te kunnen samenleven", zegt de VN. "Wij handhaven de principes van sociale rechtvaardigheid wanneer we gendergelijkheid of de rechten van inheemse volkeren en migranten bevorderen. We bevorderen sociale rechtvaardigheid wanneer we barrières wegnemen die mensen tegenkomen vanwege geslacht, leeftijd, ras, etniciteit, religie, cultuur of handicap. "
Bij de toelichting op het thema zegt de VN: "De meeste migratie van vandaag is direct of indirect gekoppeld aan het zoeken naar kansen op waardig werk." Het aantal internationale migranten wordt wereldwijd geschat op 258 miljoen, en volgens schattingen van de International Labour Organisation (ILO) zijn 150 miljoen daarvan migrerende werknemers. De ILO merkt op: "In de hedendaagse geglobaliseerde economie zoeken werknemers steeds vaker naar banen buiten hun eigen land, op zoek naar fatsoenlijk werk en beter levensonderhoud." Gereguleerde arbeidsbureaus zijn steeds beter in het matchen van beschikbare banen met voldoende gekwalificeerde werknemers, maar de ILO zegt dat met name laagopgeleide arbeidsmigranten kwetsbaar zijn voor onethische handelspraktijken.
De VN zegt dat gerapporteerde misstanden betrekking hebben op een of meer van de volgende: misleiding over de aard en de arbeidsomstandigheden; het afnemen van paspoorten; onwettige loonaftrek; schuldsanering gekoppeld aan terugbetaling van wervingskosten; en bedreigingen als werknemers hun werkgever willen verlaten, in combinatie met vrees voor latere uitzetting uit een land. Dergelijke beledigende praktijken komen neer op moderne slavernij - en maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) speelt een belangrijke rol bij het uitroeien van mensenhandel en dwangarbeid. Op basis van onderzoek uit 2016 schat de VN dat 25 miljoen mensen over de hele wereld (migranten en anderen) gedwongen arbeid verrichten en dat een kwart van deze slachtoffers van moderne slavernij, kinderen zijn.
Hoewel deze cijfers de omvang van sociale onrechtvaardigheid aangeven en de urgentie die nodig is om deze te bestrijden, benadrukken dergelijke cijfers óók de reputatierisico's, regelgevings-, financiële en strategische risico's waarmee bedrijven worden geconfronteerd als niet zorgen dat hun toeleveringsketens vrij zijn van moderne slavernij en andere uitbuitingspraktijken. In de hedendaagse wereld van mondiale media, en met name de potentieel virale sfeer van sociale media, moet elk bedrijf en elke organisatie zich ervan bewust zijn dat ze beter kunnen vermijden om geassocieerd te worden met gewetenloze criminelen die dergelijke praktijken gebruiken, dan dat ze achteraf aan ‘damage control’ moeten doen.
Op 20 februari zouden bedrijven ook kunnen nadenken over hoe hun voorkoming van het bijdragen aan sociale onrechtvaardigheid - en nog beter, proactief maatregelen nemen om het te elimineren - onder de bredere paraplu van maatschappelijk verantwoord ondernemen vallen. U hoeft geen wetenschapper te zijn om de waarde te herkennen van merkintegriteit en -differentiatie; van menselijke bronnen zoals werving, moraal en retentie; van de voordelen van uitgebreid MVO en sociaal rechtschapen risicobeheer.
